5 Hoe belangrijk is de dialoog in deze methode?
In deze methode draait alles om de dialoog tussen cliënten of hun vertegenwoordigers en bestuurders en managers. We leggen kort uit waarom.
Vaak wordt gezegd dat cliëntenparticipatie gaat over het overbruggen van de systeemwereld en de leefwereld. De ‘systeemwereld’ staat dan voor het beleid en vooral voor de uitvoering van het beleid (‘het systeem’ is dan de gemeentelijke dienst bijvoorbeeld of UWV) en de ‘leefwereld’ voor het dagelijks leven van cliënten.
Regelmatig wordt het beeld geschetst dat de leefwereld en de systeemwereld recht tegenover elkaar staan. Dat is niet per se zo. In het ideale geval vullen beide werelden elkaar aan. Het dagelijks leven gaat altijd samen met de vorming van systemen. Denk bijvoorbeeld aan een gezin. Als mensen gaan samenwonen of kinderen krijgen ontstaat er vanzelf een systeem; voor het doen van huishouden, het organiseren van het eten en ga zo maar door. Door de dialoog in woord en daad tussen de leden van het huishouden ontwikkelt zich een passend, uniek systeem, Daar is niets mis mee, integendeel. Systemen worden pas vervelend als zij het dagelijks leven gaan overheersen. Als het bijvoorbeeld niet meer mogelijk is om te variëren met het tijdstip waarop het avondeten wordt opgediend.
Helaas hebben systemen de eigenschap dat ze op den duur het leven van mensen gaan overheersen. Dan wordt het systeem veel te dominant. Vandaar het belang van cliëntenparticipatie: er moeten altijd mensen zijn die er alert op zijn dat het leven van cliënten niet ondergeschikt raakt aan het systeem.
In de wetenschap is veel aandacht voor de manier waarop de dominantie van ‘het systeem’ beperkt kan worden. Een belangrijke manier hiervoor is de voortdurende dialoog tussen beide werelden, om zo op de hoogte te blijven hoe de ene wereld inwerkt op de andere en andersom. En om daar zo nodig verandering in aan te brengen.
Wat ons betreft gaat cliëntenparticipatie hierover: over een echte, doorlopende dialoog tussen bestuurders en managers enerzijds en cliënten en hun vertegenwoordigers anderzijds.